Soạn bài Nhớ đồng

Bài thơ Nhớ đồng của Tố Hữu sẽ được hướng dẫn đọc thêm trong chương trình Ngữ văn lớp 11.

THPT Nguyễn Đình Chiểu sẽ giới thiệu tài liệu Soạn văn 11: Nhớ đồng, mời các em học sinh cùng tham khảo nội dung chi tiết dưới đây.

Bạn đang xem: Soạn bài Nhớ đồng

Soạn văn Nhớ đồng

I. Tác giả

– Tố Hữu (1920 – 2002) tên thật là Nguyễn Kim Thành.

– Quê gốc ở làng Phù Lai, nay thuộc xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên – Huế.

– Tố Hữu cũng từng giữ nhiều chức vụ quan trọng trong hệ thống chính trị của Việt Nam.

– Ông là một nhà thơ tiêu biểu của nền thơ ca cách mạng Việt Nam. Đồng thời ông cũng là một cán bộ cách mạng lão thành của Việt Nam.

– Ông được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 1996.

– Các tác phẩm chính:

• Từ ấy (1937 – 1946)
• Việt Bắc (1947 – 1954)
• Gió lộng (1955 – 1961)
• Ra trận (1962 – 1971)
• Xây dựng một nền văn nghệ lớn xứng đáng với nhân dân ta, thời đại ta (tiểu luận, 1973)
• Máu và hoa (1972 – 1977)
• Cuộc sống cách mạng và văn học nghệ thuật (tiểu luận, 1981)
• Một tiếng đờn (1978 -1992)
• Ta với ta (1992 – 1999)
• Nhớ lại một thời (hồi ký, 2000)

II. Tác phẩm

1. Hoàn cảnh sáng tác

– Đầu năm 1939, tình hình thế giới trở nên căng thẳng, cuộc đại chiến lần thứ hai có nguy cơ bùng nổ. Thực dân Pháp quay trở lại đàn áp ở Đông Dương.

– Cuối tháng 4 năm ấy, Tố Hữu bị chính quyền thực dân bắt ở Huế trong một đợt khủng bố Đảng Cộng sản.

– Bài thơ “Nhớ đồng” được viết trong những ngày nhà thơ bị giam ở nhà lao Thừa Phủ (Huế).

– Bài thơ thuộc phần “Xiềng xích” của tập “Từ ấy”.

2. Thể thơ

Bài thơ “Nhớ đồng” thuộc thể thơ bảy chữ.

3. Bố cục

Gồm 3 phần:

• Phần 1. Từ đầu đến “Khoai sắn tình quê rất thiệt thà”. Nỗi nhớ da diết cuộc sống bên ngoài nhà tù.
• Phần 2. Tiếp theo đến “Trên chín tầng cao bát ngát trời”. Nỗi nhớ về chính mình trong những ngày bị giam cầm.
• Phần 3. Còn lại. Thực tại bị giam cầm với nỗi nhớ của nhà thơ.

III. Trả lời câu hỏi

Câu 1. Cảm hứng của bài thơ được gợi lên bởi tiếng hò vọng vào nhà tù. Vì sao tiếng hò lại có sức gợi cảm như vậy?

Tiếng hò có sức gợi cảm như vậy vì:

– Tiếng hò đã gợi ra nhớ về xứ Huế – quê hương của tác giả. Nơi đây vốn là mảnh đất của những tiếng hò, những làn điệu dân ca trữ tình.

– Tiếng hò được cất lên trong hoàn cảnh trưa vắng, càng làm cho nỗi cô độc của tác giả được nâng cao.

Câu 2. Chỉ ra những câu thơ được dùng làm điệp khúc cho bài thơ. Phân tích hiệu quả nghệ thuật của chúng trong việc thể hiện nỗi nhớ của tác giả?

– Điệp khúc trong bài thơ: Gì sâu bằng… (4 lần); Đâu… (11 lần).

– Hiệu quả nghệ thuật:

• Tạo nhạc tính cho cả bài thơ.
• Tạo sức ám ảnh lớn cho bài thơ, nhấn mạnh tâm trạng nhớ thương da diết của tác giả.
• Bài thơ giống như tiếng hò miên man, buồn bã của người tù.

Câu 3. Niềm yêu quý thiết tha và nỗi nhớ da diết của nhà thơ đối với quê hương đồng bào được diễn tả bằng những hình ảnh, từ ngữ, giọng điệu nào?

Niềm yêu quý thiết tha và nỗi nhớ da diết của nhà thơ đối với quê hương, đồng bào được diễn tả qua:

– Hình ảnh quen thuộc, gần gũi: tiếng hò, gió cồn, ruồng tre, ô mạ, nương khoai sắn, con đường, xóm nhà tranh, ruộng đồng.

– Từ ngữ: giản dị, gợi cảm.

– Giọng điệu: thiết tha, sâu lắng.

Câu 4. Nêu cảm nghĩ về niềm say mê lý tưởng, khát khao tự do và hành động của nhà thơ qua đoạn thơ từ câu “Đâu những ngày xưa, tôi nhớ tôi đến hết bài”.

Tác giả đã hồi tượng về cuộc đời mình:

– Trước khi giác ngộ lý tưởng: vô định, băn khoăn.

– Khi bắt gặp lí tưởng cách mạng: say mê, hạnh phúc.

– Quay về hiện tại: buồn thảm vì bị giam cầm, khao khát tìm đến cách mạng.

Câu 5. Nhận xét chung về sự vận động của tâm trạng tác giả trong bài thơ.

– Sự cô đơn khi nghe tiếng hò trong nhà tù ngột ngạt.

– Nhớ mong về quê hương, thiết tha hướng đến cuộc sống ngoài kia.

– Hồi tưởng lại cuộc đời của chính mình từ trước, khi và sau khi bắt gặp lí tưởng ánh sáng.

– Nỗi khát khao trở với tự do, trở về hàng ngũ cách mạng.

Đăng bởi: THPT Nguyễn Đình Chiểu

Chuyên mục: Tài Liệu Lớp 11