Hôm nay, THPT Nguyễn Đình Chiểu muốn cung cấp bài Soạn văn 7: Buổi học cuối cùng, thuộc sách Cánh diều, tập 1.
Hy vọng tài liệu trên sẽ giúp ích cho các bạn học sinh lớp 7 trong quá trình chuẩn bị bài trước khi đến lớp.
Bạn đang xem: Soạn bài Buổi học cuối cùng – Cánh diều 7
Soạn bài Buổi học cuối cùng
1. Chuẩn bị
– Nhà văn An-phông-xơ Đô-đê:
- Sinh năm 1840, mất năm 1897.
- Ông là một nhà văn người Pháp với nhiều tác phẩm nổi tiếng.
- Văn chương của ông nhẹ nhàng, trong sáng, diễn tả những nỗi đau hay tình yêu thương quê hương đất nước.
- Một số tác phẩm: Một thời niên thiếu, Buổi học cuối cùng….
– Bối cảnh: Sau cuộc chiến tranh Pháp – Phổ, nước Pháp thua trận, hai vùng An-dát và Lo-ren giáp biên giới và Phổ bị nhập vào nước Phổ. Cho nên các trường học ở hai vùng này bị buộc học bằng tiếng Đức. Truyện viết về buổi học cuối cùng bằng tiếng Pháp ở một trường làng thuộc vùng An-dát.
2. Đọc hiểu
Câu 1. Từ sự khác thường của buổi học, dự đoán về sự kiện xảy ra.
Dự đoán sự kiện xảy ra: Buổi học cuối cùng học bằng tiếng Pháp.
Câu 2. Tại sao thầy Ha-men lại nói: “… con bị trừng phạt thế là đủ rồi…”?
Việc không biết đọc, biết viết thành thạo tiếng của dân tộc mình chính là trừng phạt lớn nhất đối với một đứa trẻ như cậu bé Phrăng.
Câu 3. Em có suy nghĩ gì về những dòng chữ in đậm này?
“…khi một dân tộc rơi vào vòng nô lệ, chừng nào họ vẫn giữ vững tiếng nói của mình thì chẳng khác gì nắm được chìa khóa chốn lao tù…”
Những dòng chữ in đậm trên đã khẳng định được vai trò to lớn của tiếng nói dân tộc trong công cuộc đấu tranh bảo vệ đất nước.
Câu 4. Cậu bé Phrăng băn khoăn những điều gì về những con chim bồ câu trên mái nhà trường?
Cậu bé Phrăng đã băn khoăn rằng liệu người ta có bắt những con chim bồ câu trên mái nhà trường phải hót tiếng Đức không.
3. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Em hiểu thế nào về nhan đề Buổi học cuối cùng. Người kể lại câu chuyện là ai? Chỉ ra tác dụng của ngôi kể này.
– Nhan đề “Buổi học cuối cùng” đã khái quát được nội dung của tác phẩm. Sau cuộc chiến tranh Pháp – Phổ năm 1870 – 1871, nước Pháp thua trận, hai vùng An-dát và Lo-ren giáp biên giới và Phổ bị nhập vào nước Phổ. Cho nên các trường học ở hai vùng này bị buộc học bằng tiếng Đức. Truyện viết về buổi học cuối cùng bằng tiếng Pháp ở một trường làng thuộc vùng An-dát.
– Truyện được kể theo ngôi thứ nhất (lời của cậu bé Phrăng ). Từ đó giúp người đọc nắm được tác phẩm với cái nhìn chân thực, sinh động hơn.
Câu 2. Đặc điểm tính cách nhân vật thầy Ha-men được nhà văn khắc họa từ những phương diện nào? Hãy nêu ra một số biểu hiện cụ thể trong văn bản.
– Đặc điểm tính cách nhân vật thầy Ha-men được nhà văn khắc họa từ những phương diện: trang phục, lời nói, hành động.
– Một số biểu hiện cụ thể:
- Trang phục chỉ được mặc vào những dịp đặc biệt (những hôm có thanh tra hoặc trao phần thưởng): Chiếc áo rơ-đanh-gốt màu xanh lục, diềm lá sen gấp nếp mịn và đội cái mũ tròn bằng lụa đen thêu.
- Lời nói: Nhẹ nhàng nhắc nhở Phrăng khi cậu đến muộn hay không thuộc bài: “Phrăng, vào chỗ nhanh lên con, lớp học sắp bắt đầu mà vắng mặt con”, “Phrăng ạ, thầy sẽ không mắng con đâu…”;
- Thái độ và hành động: Kiên nhẫn và nhiệt tình giảng bài như muốn truyền đạt hết kiến thức cho học sinh trong buổi học cuối cùng…; Quay về phía bảng, cầm một hòn phấn và dằn mạnh hết sức, cố viết thật to: “NƯỚC PHÁP MUÔN NĂM!”…
Câu 3. Phân tích một số chi tiết cụ thể (trong suy nghĩ, cách nhìn nhận về thầy Ha-men và thái độ đối với việc học tiếng Pháp) để làm rõ diễn biến tâm trạng của nhân vật “tôi” trong “buổi học cuối cùng”.
– Phrăng đã định trốn học để chạy nhảy trên cánh đồng cỏ Ríp-pe, nghe tiếng sáo hót ven rừng, đi bắt tổ chim hoặc trượt trên hồ. Nhưng cậu bé cưỡng lại được và ba chân bốn cẳng chạy đến trường.
– Khi thầy Ha-men thông báo với cậu đây là buổi học Pháp văn cuối cùng: Phrăng nghe tin mà rụng rời. Khuôn mặt cậu đỏ bừng vì tức giận, rồi chuyển dần sang tái nhợt vì choáng váng. Đôi mắt đen láy ngây thơ không còn hiện lên vẻ tinh nghịch mà thay vào đó là một nỗi mất mát, một nỗi sợ mơ hồ. Đôi bàn tay nhỏ bé run run lấy sách từ trong cặp để lên bàn, lật giở từng trang thật nhẹ nhàng. Ánh mắt của Phrăng dõi theo thầy Ha-men như thể sợ thầy có thể biến mất. Đến lúc này thì cậu đã hiểu được lý do vì sao không khí của lớp học lại khác lạ như vậy. Phrăng từ bàng hoàng, đau đớn đến xót xa.
– Khi Phrăng được gọi lên đọc bài: Cậu lúng túng và đung đưa người trên chiếc ghế dài, lòng rầu rĩ, không dám ngẩng đầu lên vì xấu hổ. Cậu quan sát lớp học, những khuôn mặt, hành động và sự nhẫn nại của thầy Ha-men để khắc sâu hồi ức về buổi học này trước khi bị ép học tiếng Đức. Suốt cả buổi học, Phrăng chăm chú nghe thầy giảng như nuốt lấy từng lời cho đến khi tiếng chuông cầu nguyện buổi trưa vang lên báo hiệu giờ học kết thúc. Nhờ có buổi học cuối cùng này mà Phrăng mới hiểu được giá trị của tiếng Pháp – đó không chỉ là tiếng mẹ đẻ mà còn thể hiện lòng tự tôn, tự hào dân tộc.
Câu 4. Đọc phần 5 của văn bản Buổi học cuối cùng, liệt kê các chi tiết miêu tả thầy Ha-men (về hành động, ngôn ngữ, ngoại hình). Các chi tiết này giúp tác giả khắc họa được tâm trạng gì của thầy Ha-men.
– Khi tiếng chuông đồng hồ điểm mười hai giờ, rồi đến cả tiếng chuông cầu nguyện buổi trưa vang lên, thầy Ha-men đứng dậy trên bục, người tái nhợt và giọng nói nghẹn ngào như đang xúc động: “Các bạn, thầy nói, hỡi các bạn, tôi… tôi…”.
– Hành động cuối cùng trước khi kết thúc tiết học: Thầy bèn quay về phía bảng, cầm một hòn phấn và dằn mạnh hết sức, thầy cố viết thật to: “NƯỚC PHÁP MUÔN NĂM!”. Dòng chữ ngắn gọn nhưng đã thể hiện được niềm tự hào sâu sắc của một con người.
=> Nhân vật thầy giáo Ha-men cũng đem lại nhiều ấn tượng sâu sắc vì lòng yêu nghề, yêu quê hương và đất nước của thầy.
Câu 5. Câu chuyện đã gợi lên trong em những suy nghĩ và tình cảm như thế nào? Em giúp ra bài học gì cho bản thân sau khi đọc xong truyện?
Câu chuyện đã gợi lên sự trân trọng cũng như ý thức trách nhiệm về việc phải bảo vệ ngôn ngữ của dân tộc.
Câu 6. Trong truyện Buổi học cuối cùng, em thích nhất nhân vật hoặc chi tiết, hình ảnh nào? Hãy viết một đoạn văn (khoảng 6 – 8 dòng) giải thích lí do vì sao em thích.
Gợi ý: Nhân vật thầy giáo Ha-men. Vì nhân vật này đã để lại nhiều ấn tượng sâu sắc vì lòng yêu nghề, yêu quê hương và đất nước của thầy.
Xem thêm Nhân vật, chi tiết hoặc hình ảnh yêu thích nhất trong Buổi học cuối cùng
Đăng bởi: THPT Nguyễn Đình Chiểu
Chuyên mục: Tài Liệu Lớp 7
