Lớp 9

Bài thơ Bếp lửa

Bằng Việt thuộc các thế hệ nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ. Bài thơ Bếp lửa được ông sáng tác năm 1963 lúc đang đi du học ở nước ngoài. Bài thơ đã gợi lại những kỉ niệm đầy xúc động về người bà và tình bà cháu, đồng thời thể hiện lòng kính yêu, trân trọng và biết ơn của người cháu với bà, với gia đình, quê hương, đất nước.

Bạn đang xem: Bài thơ Bếp lửa

Dưới đây là tài liệu giới thiệu về nhà thơ Bằng Việt và bài thơ Bếp lửa. Kính mời bạn đọc cùng tham khảo.

Bếp lửa

Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa!

Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói
Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi,
Bố đi đánh xe, khô rạc ngựa gầy,
Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu
Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay!

Tám năm ròng, cháu cùng bà nhóm lửa
Tu hú kêu trên những cánh đồng xa
Khi tu hú kêu, bà còn nhớ không bà?
Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế.
Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế!
Mẹ cùng cha công tác bận không về,
Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe,
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học,
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,
Tu hú ơi! Chẳng đến ở cùng bà,
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?

Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi
Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi
Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh
Vẫn vững lòng, bà dặn cháu đinh ninh:
“Bố ở chiến khu, bố còn việc bố,
Mày có viết thư chớ kể này kể nọ,
Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!”

Rồi sớm rồi chiều, lại bếp lửa bà nhen,
Một ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn,
Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng…

Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa
Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ
Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm
Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm,
Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi,
Nhóm niềm xôi gạo mới, sẻ chung vui,
Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ…
Ôi kỳ lạ và thiêng liêng – bếp lửa!

Giờ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàu,
Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả,
Nhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở
– Sớm mai này, bà nhóm bếp lên chưa?

I. Đôi nét về tác giả Bằng Việt

– Bằng Việt tên khai sinh là Nguyễn Việt Bằng, sinh năm 1941, quê ở huyện Thạch Thất, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội).

– Ông bắt đầu sáng tác thơ từ đầu những năm 60 và thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ.

– Hiện nay, ông là Chủ tịch Hội liên hiệp Văn học nghệ thuật Hà Nội.

– Một số tác phẩm như:

  • Tập thơ Hương cây – Bếp lửa, (1968, 2005), đồng tác giả với Lưu Quang Vũ.
  • Đường Trường Sơn, cảnh và người (ký sự thơ, 1972 – 1973)
  • Đất sau mưa (1977)
  • Khoảng cách giữa lời (1984)
  • Cát sáng (1985), in chung với nhà thơ Vũ Quần Phương
  • Tập thơ Bếp lửa – Khoảng trời (1986)
  • Phía nửa mặt trăng chìm (1995)
  • Tập thơ Ném câu thơ vào gió ( 2001)
  • Tập thơ Nheo mắt nhìn vào gió ( 2008)
  • Tập thơ Hoa tường vi (Tập thơ), (7-2018)…’

II. Giới thiệu về bài thơ Bếp lửa

1. Hoàn cảnh sáng tác

– Bài thơ được sáng tác năm 1963, khi tác giả đang là sinh viên học ngành Luật ở nước ngoài.

– Bài thơ được đưa vào tập “Hương cây – Bếp lửa” (1968). Đây là tập thơ đầu tay của Bằng Việt và Lưu Quang Vũ.

2. Bố cục

Gồm 4 phần:

  • Phần 1: Khổ thơ đầu. Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cho dòng hồi tưởng về bà.
  • Phần 2: Từ “Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói” đến “Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng”. Những kỉ niệm tuổi thơ sống bên bà gắn với hình ảnh bếp lửa.
  • Phần 3. Tiếp theo đến “Ôi kỳ lạ và thiêng liêng – bếp lửa!”. Suy ngẫm về cuộc đời người bà.
  • Phần 4. Còn lại. Thực tại cuộc sống của người cháu.

3. Ý nghĩa nhan đề

– Hình ảnh “bếp lửa” là hình ảnh trung tâm, được nhắc lại mười lần trong bài thơ:

  • Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
  • Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
  • Tám năm ròng, cháu cùng bà nhóm lửa
  • Rồi sớm rồi chiều, lại bếp lửa bà nhen,
  • Một ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn,
  • Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng…
  • Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,
  • Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm,
  • Ôi kỳ lạ và thiêng liêng – bếp lửa!
  • Sớm mai này, bà nhóm bếp lên chưa?

– Khi nhớ về hình ảnh “bếp lửa”, người cháu người cháu lại nhớ đến bà, và ngược lại, khi nhớ về bà là nhớ ngay đến hình ảnh bếp lửa bởi đó là hình ảnh gắn bó gắn liền với bà trong suốt những năm tháng tuổi thơ được sống bên bà.

– Hình ảnh “bếp lửa” tượng trưng cho tình cảm bà cháu thiêng liêng.

– Tác giả viết “Ôi kì lạ và thiêng liêng – bếp lửa”: câu thơ như một tiếng reo vang – chỉ với bếp lửa mà làm nên biết bao điều kỳ diệu, đó chính là nhờ có đôi bàn tay của bà.

=> Nhan đề đã gửi gắm được nội dung tư tưởng của bài thơ.

4. Nội dung

Bài thơ “Bếp lửa” đã gợi lại những kỉ niệm đầy xúc động về người bà cũng như tình bà cháu. Đồng thời tác giả còn thể hiện lòng kính yêu trân trọng và biết ơn của người cháu đối với bà hay cũng chính là đối với quê hương, gia đình, đất nước.

5. Nghệ thuật

  • Giọng thơ chân thành, tha thiết
  • Kết hợp nhuần nhuyễn giữa biểu cảm và miêu tả, tự sự và bình luận.
  • Hình ảnh gần gũi, quen thuộc và giản dị…

Đăng bởi: THPT Nguyễn Đình Chiểu

Chuyên mục: Tài Liệu Lớp 9

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Back to top button

Bạn đang dùng trình chặn quảng cáo!

Bạn đang dùng trình chặn quảng cáo!